مدل رقومی ارتفاع، مدل رقومی زمین، و مدل رقومی سطح اصطلاحاتی هستند که به کرات مورد استفاده قرار می‌گیرند و از آنجا که ترجمه آنها در زبان فارسی ممکن است چندان رسا نباشد بعضی اوقات به اشتباه به جای یکدیگر به کار رفته و تفاسیر غلطی حاصل می‌شود. در این نوشته به کمک مثال سعی می‌‌کنیم تفاوت‌های این سه مدل را روشن کنیم.

DEM: مدل رقومی ارتفاع (Digital Elevation Model)

DTM: مدل رقومی زمین (Digital Terrain Model)

DSM: مدل رقومی سطح (Digital Surface Model)

مدل رقومی ارتفاع

مدل رقومی ارتفاعی یا همان DEM، در واقع یک رستری در GIS است که هر سلول آن یک مقدار (Value) Z یا ارتفاع دارد. بنابراین داده های DEM، فایلی است شامل ارتفاع در ناحیه بخصوص و در یک شبکه منظم بر روی سطح برهنه زمین. هر چه این شبکه دارای سلول‌های کوچکتری باشد، DEM ایجاد شده جزئیات بیشتری از پستی و بلندی های سطح زمبن را مشخص می‌کند.

منابع زیادی برای تولید یک DEM وجود دارد. یکی از این منابع تصاویر ماهواره ای هستند. DEM هایی که از این تصاویر استخراج می‌گردند، بسته به نوع تصاویر، قدرت تفکیک(resolution) متفاوتی دارند. به عنوان مثال رزولوشن DEM استخراج شده از سنجنده IKONOS، ۵-۲ متر، SPOT، ۱۰-۵ متر و ASTER، ۲۵-۱۵ متر است. DEM ها می‌توانند به دو صورت رستر یا وکتور (TIN) نمایش داده شوند.

مدل رقومی زمین

 مدل رقومی زمین (DTM) مدل سه بعدی از سطح زمین بوده و حاوی داده های X، Y و Z سطح یک منطقه است. ارتفاع در این مدل‌ها صرفا ارتفاع سطح زمین نیست، بلکه سایر عوارض زمین مانند رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و خط الراس‌ها و مرزها نیز در این مدل ها لحاظ شده است. در واقع DTM ها DEM هایی هستند که به طور خاص نمایشگر المان هایی چون خطوط شکست نیز هستند. بدین وسیله DTM ها مدل واقعی‌تری از سطح ظاهری زمین به شمار می‌روند. امروز با افزایش قدرت رایانه‌ها در نمایش مدل‌های سه بعدی، DTM ها، کاربردهای وسیع‌تری در حوزه علوم زمین و مهندسی پیدا کرده‌اند.

مدل رقومی سطح

مدل رقومی سطح یا DSM در واقع معرف بازتاب سطحی درختان، ساختمان‌ها، و دیگر عوارض بالای سطح برهنه زمین و خود سطح زمین هستند.

تفاوت DEM/DTM و DSM

 دو شکل زیر این تفاوت را به صورت شماتیک و در واقعیت روشن می‌سازند: